KAUÇUK NEDİR? NE İŞE YARAR?
Kauçuk ağacının gövdesinden açılan yarıklarla elde edilen sütümsü sıvının pıhtılaşması ile elastik malzemeler üretmek için kauçuk elde edilir. Bu doğal bir süreçtir. Yani esas olarak kauçuk ilk olarak ağaçtan elde edilmiştir. Günümüzde kauçuk, “lastik”, “elastik”, “elastomer” gibi kelimelerle eşanlamlı olarak kullanılmaktadır. Kauçuğun kullanım alanı esas olarak “araç tekerleği” olup, gün geçtikçe genişlemektedir.
Kauçuk ısıtılınca yumuşar. 180 derecede yapışkan hale gelir ve 220 derecede ise erir. Daha sonra damıtılma işlemiyle birlikte kauçuk yağı elde edilir ve bu yağ kauçuğun çözücüsü olarak kullanılır. Bunların yanı sıra kauçuk elektrik akımı için iletken değildir ve bundan dolayı yalıtma-izolasyon gibi alanlarda yaygın olarak kullanılabilir. Kauçuğun bir diğer önemli özelliği ise plastik hale geçebilmesidir.
Kauçuğun havadan oksijen alması kauçuğun eskimesine yol açar. Kauçuğun başlangıç olarak yüzeyi yapışkan olur, sonra sertleşmeye ve çatlamaya başlar. Alev ve ketonlar kauçuğa etki etmezler.
Genel Kauçuk Türlerİ
TABİİ KAUÇUK ( NATURAL RUBBER ) ”NR”
Adından da anlaşılacağı gibi tabii, doğaldır. Sıcak ekvatoral coğrafyalarda kauçuk ağacından akıtılan sütümsü sıvının işlenerek pıhtılaşmasından elde edilir. Fiziksel özellikleri; Kopma, Yırtılma, Aşınma, Elastikiyet, Kalıcı Deformasyon gibi en iyi olan Kauçuk türüdür. Genelde azami çalışma sıcaklığı 80°C’dir. Kimyasal türlerine dayanım çeşitliliği azdır.
NEOPREN KAUÇUK ( CHLOROPRENE RUBBER ) “CR”
İlk sentetik kauçuk türüdür. İklim koşullarına, ozona, çoğu kimsayal türüne dayanıklıdır. İyi aşınma mukavemeti, yanmaya karşı dirençlidir. Genel azami çalışma sıcaklığı 110°C’dir.
NİTRİL KAUÇUK (ACYRLONITRILE BUTADIENE RUBBER) “NBR”
En iyi özelliği yağ ve yakıtlara karşı mukavemeti olan sentetik kauçuk türüdür. Gazlara ve bazı kimyasal türlerine dayanımı iyidir. Genel azami çalışma sıcaklığı 120° c dir.
EPDM (ETHYLENE PROPYLENE DIENE MONOMER) KAUÇUK
İklim şartlarına ve azami 150°c sıcaklığa dayanıklılığı ile bilinen kauçuk türüdür. Profil imalatlarında genellikle epdm kauçuk tercih edilir.
BUTİL KAUÇUK (ISOBUTYLENE ISOPRENE RUBBER) “IIR”
En önemli özelliği düşük gaz geçirgenliği ve kimyasalara dirençli olmasıdır. Bu sebeple araç lastiklerinin iç kısımlarında ve balonlarda kullanılır.
SBR (STYRENE BUTADINE RUBBER) KAUÇUK
En fazla kullanılan sentetik kauçuk türüdür. Tabii kauçuğa benzeyen yapısı ve özellikleri vardır.
SİLİKON KAUÇUK “Q”
En önemli özelliği 250° c ye kadar artırılabilen sıcaklık dayanımıdır. Uv ışınları, ozon ve iklim koşullarına dayanımı mükemmeldir. Fiziksel özellikleri elastikiyet dışında kötüdür.
VİTON KAUÇUK (FLUOROPOLYMER ELASTOMER) “FKM”
Kimyasal direnci, ısı direnci çok mükemmel olan sentetik kauçuktur. Sıcaklık dayanımı 300° c ye kadar çıkabilir. İşlenmesi zor ve pahalı bir elastomerdir. Bunların dışında özel amaçlı olarak kullanılan ısopren kauçuk ( ır ), klorosülfon kauçuk ( csm ), polisülfid kauçuk ( t ), akrilik kauçuk ( acm ) gibi sentetik türler vardır. İhtiyaç duyulan elastik parçanın kauçuk türü seçimi, çalışma ortamındaki sıcaklığa, temas eden sıvı ya da gaz türüne, fiziksel darbe durumuna göre yapılır.
